انسان و خدا

خدای خوبم، اگر لطف و مهربانیت نمی بود ما انسان ها هرگز پی به وجود عظیمت

نمی بردیم (البته درک وجودت غیر ممکن است و حتی به اندازه ی فهم خود نیز از

درک تو عاجزیم). تو خود به ما یاد دادی که چگونه بپرستیمت و از درگاه پر مهرت چه

چیز طلب کنیم. خدایا به قرآنت رجوع می کنم تا ببینم که انسان سرگشته می باید

چگونه و با چه آدابی ترا بخواند و زبان به "ربنا" باز نماید. یاری ام کن! (با توجه به

تحقیق من 104 بار واژه ی "ربنا" در قرآن آمده است که در زیر تنها به چند آیه اشاره

می کنم و اگر توفیق بود ادامه ی آن را در مطالب بعدی خواهم آورد. یا حق)

...ربنا تقبل منا انک انت السميع العليم   (البقرة- 127)

و (نيز به ياد آوريد) هنگامى را که ابراهيم و اسماعيل، پايه‏هاى خانه (کعبه) را بالا

مى‏بردند، (و مى‏گفتند:) "پروردگارا! از ما بپذير، که تو شنوا و دانايى!"

ربنا افرغ علينا صبرا و ثبت اقدامنا و انصرنا على القوم الکافرين (البقرة- 250)

گفتند: «پروردگارا! پيمانه شکيبايى و استقامت را بر ما بريز! و قدمهاى ما را ثابت بدار!

و ما را بر جمعيّت کافران، پيروز بگردان!"

لا يکلف الله نفسا الا وسعها لها ما کسبت و عليها ما اکتسبت ربنا لا تؤاخذنا ان

نسينا او اخطانا ربنا و لا تحمل علينا اصرا کما حملته على الذين من قبلنا ربنا و لا

تحملنا ما لا طاقة لنا به و اعف عنا و اغفر لنا و ارحمنا انت مولانا فانصرنا على القوم

الکافرين (البقرة -286)

خداوند هيچ کس را، جز به اندازه تواناييش، تکليف نمى‏کند. (انسان،) هر کار (نيکى)

را انجام دهد، براى خود انجام داده؛ و هر کار (بدى) کند، به زيان خود کرده است.

(مؤمنان مى‏گويند:) پروردگارا! اگر ما فراموش يا خطا کرديم، ما را مؤاخذه مکن!

پروردگارا! تکليف سنگينى بر ما قرار مده، آن چنان که (به خاطر گناه و طغيان،) بر

کسانى که پيش از ما بودند، قرار دادى! پروردگارا! آنچه طاقت تحمل آن را نداريم، بر ما

مقرّر مدار! و آثار گناه را از ما بشوى! ما را ببخش و در رحمت خود قرار ده! تو مولا و

سرپرست مايى، پس ما را بر جمعيّت کافران، پيروز گردان!

ربنا لا تزغ قلوبنا بعد اذ هديتنا و هب لنا من لدنک رحمة انک انت الوهاب (آل عمران- 8

)

راسخانِ در علم، مى‏گويند:) «پروردگارا! دلهايمان را، بعد از آنکه ما را هدايت کردى،

(از راه حق) منحرف مگردان! و از سوى خود، رحمتى بر ما ببخش، زيرا تو بخشنده‏اى!

ربنا انک جامع الناس ليوم لا ريب فيه ان الله لا يخلف الميعاد (آل عمران-9 )

پروردگارا! تو مردم را، براى روزى که ترديدى در آن نيست، جمع خواهى کرد؛ زيرا

خداوند، از وعده خود، تخلّف نمى‏کند. (ما به تو و رحمت بى‏پايانت، و به وعده

رستاخيز و قيامت ايمان داريم.)»

الذين يقولون ربنا اننا امنا فاغفر لنا ذنوبنا و قنا عذاب النار (آل عمران- 16)

همان کسانى که مى‏گويند: «پروردگارا! ما ايمان آورده‏ايم؛ پس گناهان ما را بيامرز، و

ما را از عذابِ آتش، نگاهدار!»

ربنا امنا بما انزلت و اتبعنا الرسول فاکتبنا مع الشاهدين (آل عمران -53)

پروردگارا! به آنچه نازل کرده‏اى، ايمان آورديم و از فرستاده (تو) پيروى نموديم؛ ما را در

زمره گواهان بنويس!»

و ما کان قولهم الا ان قالوا ربنا اغفر لنا ذنوبنا و اسرافنا في امرنا و ثبت اقدامنا و

انصرنا على القوم الکافرين (آل عمران- 147)

سخنشان تنها اين بود که: «پروردگارا! گناهان ما را ببخش! و از تندرويهاى ما در کارها،

چشم‏پوشى کن! قدمهاى ما را استوار بدار! و ما را بر جمعيّت کافران، پيروز گردان!

الذين يذکرون الله قياما و قعودا و على جنوبهم و يتفکرون في خلق السماوات و الارض

ربنا ما خلقت هذا باطلا سبحانک فقنا عذاب النار (آل عمران- 191)

همانها که خدا را در حال ايستاده و نشسته، و آنگاه که بر پهلو خوابيده‏اند، ياد

مى‏کنند؛ و در اسرار آفرينش آسمانها و زمين مى‏انديشند؛ (و مى‏گويند:) بار الها!

اينها را بيهوده نيافريده‏اى! منزهى تو! ما را از عذاب آتش، نگاه دار!

ربنا انک من تدخل النار فقد اخزيته و ما للظالمين من انصار (آل عمران- 192)

روردگارا! هر که را تو (بخاطر اعمالش،) به آتش افکنى، او را خوار و رسوا ساخته‏اى! و

براى افراد ستمگر، هيچ ياورى نيست!

ربنا اننا سمعنا مناديا ينادي للايمان ان امنوا بربکم فامنا ربنا فاغفر لنا ذنوبنا و کفر عنا

سيئاتنا و توفنا مع الابرار (آل عمران- 193)

پروردگارا! ما صداى منادى (تو) را شنيديم که به ايمان دعوت مى‏کرد که: «به پروردگار

خود، ايمان بياوريد!» و ما ايمان آورديم؛ پروردگارا! گناهان ما را ببخش! و بديهاى ما را

بپوشان! و ما را با نيکان (و در مسير آنها) بميران!

ربنا اخرجنا من هذه القرية الظالم اهلها و اجعل لنا من لدنک وليا و اجعل لنا من لدنک

نصيرا (النساء- 75)

چرا در راه خدا، و (در راه) مردان و زنان و کودکانى که (به دست ستمگران)تضعيف

شده‏اند، پيکار نمى‏کنيد؟! همان افراد (ستمديده‏اى) که مى‏گويند: «پروردگارا! ما را از

اين شهر (مکه)، که اهلش ستمگرند، بيرون ببر! و از طرف خود، براى ما سرپرستى

قرار ده! و از جانب خود، يار و ياورى براى ما تعيين فرما!

ربنا امنا فاکتبنا مع الشاهدين (المائدة- 83)

و هر زمان آياتى را که بر پيامبر (اسلام) نازل شده بشنوند، چشمهاى آنها را مى‏بينى

که (از شوق،) اشک مى‏ريزد، بخاطر حقيقتى که دريافته‏اند؛ آنها مى‏گويند: «پروردگارا!

ايمان آورديم؛ پس ما را با گواهان (و شاهدان حق، در زمره ياران محمد) بنويس!

قال عيسى ابن مريم اللهم ربنا انزل علينا مائدة من السماء تکون لنا عيدا لاولنا و

اخرنا و اية منک و ارزقنا و انت خير الرازقين (المائدة -114)

عيسى بن مريم عرض کرد: «خداوندا! پروردگارا! از آسمان مائده‏اى بر ما بفرست! تا

براى اول و آخر ما، عيدى باشد، و نشانه‏اى از تو؛ و به ما روزى ده! تو بهترين روزى

دهندگانى!»

قالا ربنا ظلمنا انفسنا و ان لم تغفر لنا و ترحمنا لنکونن من الخاسرين (الأعراف- 23)

گفتند: «پروردگارا! ما به خويشتن ستم کرديم! و اگر ما را نبخشى و بر ما رحم نکنى،

از زيانکاران خواهيم بود!»

ربنا افرغ علينا صبرا و توفنا مسلمين (الأعراف -126)

انتقام تو از ما، تنها بخاطر اين است که ما به آيات پروردگار خويش -هنگامى که به

سراغ ما آمد- ايمان آورديم. بار الها! صبر و استقامت بر ما فرو ريز! (و آخرين درجه

شکيبائى را به ما مرحمت فرما!) و ما را مسلمان بميران!»

ربنا انک تعلم ما نخفي و ما نعلن و ما يخفى على الله من شي‏ء في الارض و لا في

السماء (الإبراهيم -38)

پروردگارا! تو مى‏دانى آنچه را ما پنهان و يا آشکار مى‏کنيم؛ و چيزى در زمين و آسمان

بر خدا پنهان نيست!