نماز عالی ترین حکمی است که خداوند از ان با تعبیرهای زیبا یاد کرده استنماز بعنوان رابطه گل سر سبد خلقت یعنی انسان و هستی بخش جهان، نماز بعنوان آرامش روح وروان و نمازبعنوان کنترل انسان از تمام زشتیها و نماز بعنوان رحمت الهی اما باید دید با این نمازی که خداوند این همه تاکید نموده واز او بعنوان عالی ترین دستور یاد کرده و اولیاء الهی در مقابل فرا رسیدن اوقات آن اندامشان به لرزه در می آ مد و آن را نشان مسلمانی می دانستند چه کرده ایم ایا عمل ما مطابق شان نماز است ؟

در قرآن کریم یکی از خصوصیات اهل ایمان محافظت بر نماز بیان شده است خداوند میفرماید مؤمنان کسانی هستند که بر نماز خویش مواظبت‌ دارند و همه اوقات نماز را حفظ می‌کنند.

محافظت نماز، همان توجه ویژه به نماز و عدم سهل‌انگاری در برپایی این امر مهم است؛ این محافظت زمانی محقق می شود که انسان نه تنها اول وقت نماز خود را بخواند بلکه برای رسیدن ان لحظه شماری نماید و نماز را با عشق رسیدن به محبوب انجام دهد و آن را با هیچ کاری معاوضه نکند.

نماز كلید بهشت است«الصلوه مفتاح الجنه » رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) (1)

و در روایت دیگر حضرت رسول اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) فرموده اند :

نماز پلكان ترقی و عروج انسان مؤمن است.«الصلوه معراج المؤمن» (2)

از این روست كه علماء ربانی و اولیاء خدا به هنگام نماز، چه نمازهای واجب و چه نمازهای مستحب خصوصا‌ نماز شب،دست از همه تعلقات دنیوی شسته و خود را برای اقامه‌ نماز و صحبت با خالق بی‎نیاز آماده می ‎كردند، گو اینكه به مهیمانی شخص كریمی می‎روند؛ لذا به فرموده قرآن كریم نماز برای اولیاء‌خدا و خاشعین در محضر حق امری شیرین و آسان است «وانها لكبیره الا علی الخاشعین»(بقره/ 45)

نماز در كلام بزرگان :

حضرت امام خمینی (ره): ... باید دانست كه چون حقیقت نماز عروج به مقام قرب و وصول به مقام حضور حق جل و علا است، برای وصول به این مقصد بزرگ و غایت قصوی طهاراتی لازم است كه ماورای این طهارت(ظاهری) است... .[3]

آیت الحق ملاحسینقلی همدانی(ره):...شروع به نماز كن با قلب پاك از حقد و حسد و غل و غش مسلمان و لباس و فرش و مكان نمازت باید مباح باشد... و بایست به نماز به (گونه) ایستادن بنده در حضور مولای جلیل، باگردن كج وقلب خاضع و خاشع و بعد از فریضه صبح هفتاد مرتبه استغفار و صد كلمه‎ی طیبه‎ی توحید و دعای صباح مشهور را بخوان و تسبیح سیده نساء‌ را بعد از فریضه ترك مكن.[4]

آیت الله قاضی (ره): شما را سفارش می‎كنم به اینكه نمازهایتان را در بهترین و با فضلیت‎ترین اوقات آنها بجا آورید و آن نمازها با نوافل 51 ركعت است،‌پس اگر نتوانستید، 44 ركعت بخوانید و اگر مشغله‎های دنیوی نگذاشت آنها را به جا آورید حداقل نماز أوابین را بخوانید. (نماز اهل انابه و توبه، هشت ركعت هنگام زوال)[5]

آیت الله العظمی بهاء الدینی(ره): «اگر می‎خواهید بركاتی نصیبتان شود نماز اول وقت بخوانید.»[6]

آیت الله بهجت (حفظه الله): ... احساس لذت در نماز یك سری مقدمات خارج از نماز دارد و یك‎سری مقدمات در خود نماز. آنچه كه قبل از نماز و در خارج نماز بایستی مورد ملاحضه شود و عمل شود، این است كه انسان گناه نكند، ‌قلب را سیاه نكند، دل را تیره نكند، معصیت روح را مكدر می‎كند، نورانیت دل را می‎برد.

و اما هنگام خود نماز انسان بایستی زنجیر و سیمی دور خودش بكشد تا غیر خدا داخل نشود، بایستی فكرش را از غیر خدا منصرف كند، البته اگر به طور غیر اختیاری توجهش به جائی رفت كه هیچ، اما به محض التفات پیدا كردن بایستی قلبش را از غیر خدا منصرف كند.[7]

آیت الله اراكی(ره): آیت الله اراكی و آیت الله بهجت در جواب این سؤال كه برای اِزدیاد محبت به حضرت حق و ولی عصر (عج) چه كنیم؟ مرقوم فرمودند: گناه نكنید و نماز اول وقت بخوانید.[8]

حكیم و محدث بزرگ ملاّ محسن فیض كاشانى ؛

چون براى نماز آماده شدى مى بایست كه قلبت نزد نماز بوده و از هر وسوسه اى فارغ باشدو ببین كه در پیشگاه چه كسى ایستاده اى و با كه سخن مى گویى و شرم دار از اینكه با مولایت با دلى غافل و قلبى ممّلو از وسوسه هاى دنیائى و ... سخن بگویى .

و بدان كه او بر باطن تو مطلع بوده و به قلبت ناظر است ، و نمازت باندازه خشوع و تواضع و تضرع و زارى تو پذیرفته مى گردد. در نماز چنان به عبادت حق روى آور كه گویا پروردگارت را مى بینى ... (9)

حضرت آیت ا... بهاءالدینى ؛

نماز معراج است اگر انسان صادقانه باشد و حرفهایى را كه در نماز مى زند دروغ نباشد، این نماز معراج است وقتى انسان مى گوید: « إِیّاكَ نَعْبُدُ وَ اِیّاكَ نَسْتَعِینُ» بنده هیچ موجودى غیر از خدا نیستم ، استعانت به غیر از خداى تعالى ندارم و در تمام حوایج ، علوم ، اقتصاد، سلامت و شفا، پناهگاه من خداى تعالى است.

اگر انسان موجودى باشد كه غیر خدا را عبادت نكند و به ما سوى الله استعانت نجوید، نماز معراج اوست . معارف اخلاق ، عبادات ، صوم و صلاه و حج ، براى این است كه انسان به این مرحله برسد... این عروج و معراج اوست .

ولى خدا باید توفیق دهد، تا كسى بتواند خود را به این مرحله برساند... نماز معراج است ولى مؤ منى كه راستگو باشد وقتى مى گوید: « إِیّاكَ نَعْبُدُ وَ اِیّاكَ نَسْتَعِینُ » دروغگو نباشد.

اگر روزى صد مرتبه انسان این دروغها را بگوید به جاى این كه صعود پیدا كند، سقوط مى كند. عروج نتیجه صداقت انسان است .

اگر صادقانه گفت : « إِیّاكَ نَعْبُدُ » آن وقت منبع علم و حكمت و قدرت مى شود و تمام بركات الهى بر این موجود نازل مى شود ولى ورود به این مرتبه خیلى مشكل است و بدون توفیقات و تاءییدات الهى نمى توان آتشهاى دنیا را تحمّل كرد. (10)

لباس زیبا در نماز

گویند هنگامى كه امام حسن مجتبى علیه السّلام براى نماز آماده مى شد، بهترین لباسهاى خود را مى پوشید. از آن حضرت پرسیدند: ((چرا بهترین لباسهاى خود را مى پوشید؟)) امام علیه السّلام در پاسخ فرمود:

انّ اللّه جمیل و یحب الجمال ، فاتحمل لربّى و هو یقول : خذو زینتكم عند كل مسجد.

همانا خداوند زیباست و زیبایى را دوست مى دارد، پس من نیز لباس زیبا براى راز و نیاز با پروردگارم مى پوشم و هم او فرمود: ((به هنگام رفتن در مسجد خود را به زینت دربرگیرید)).

بر همین اصل ، طبق روایات مستحب است كه انسان ، براى نماز نیكوترین جامه خود را بپوشد، خود رامعطّر كند و با رعایت نظافت و در كمال طهارت به نماز و راز و نیاز با خداى بزرگ بپردازد.

نماز اول وقت در کلام بزرگان

شهید اول می گوید به هر کاری مشغولی نماز اول وقت را ترک مکن اگر نمازت معاذالله قضی شد در اولین فرصت قضا کن. (11)

آیت الله العظمی بهاء الدینی (ره) فرمودند اگر می خواهید برکاتی نصیبتان شود نماز اول وقت بخوانید. (12)

آیت الله اراکی وآیت الله بهجت رحمه الله علیهما در جواب این سئوال که برای ازدیاد محبت به حضرت ولی عصر (عج)چه کنیم ؟مرقوم فرمودند :گناه نکنید و نماز اول وقت بخوانید .(13)

تهیه و فرآوری : جواد دلاوری ، گروه حوزه علمیه تبیان