مهندسی فناوری اطلاعات (IT)

دیباچه: در هزاره سوم، فناوری اطلاعات (IT) به عنوان عمده‌ترین محور تحول و توسعه در جهان منظور شده است و دستاوردهای ناشی از آن، آن‌چنان با زندگی مردم عجین گردیده كه روی‌گردانی از آن، اختلالی عظیم در جامعه و رفاه و آسایش مردم به وجود می‌آورد. برای مثال، كامپیوتری شدن بسیاری از امور جاری مردم، انجام بسیاری از كارهای روزمره بانكی با استفاده از اینترنت و شبكه‌های ارتباطی در منزل و خانه‌ها، آموزش الكترونیكی و مجازی و عدم نیاز به حضور در كلاس‌های درس، توسعه و ترویج تجارت الكترونیكی از نتایج و دستاوردهای فناوری اطلاعات است؛ عواملی كه هرچند در مراحل اولیه رشد و تكامل قرار دارند اما در همین حد نیز در رفاه و آسایش انسان نقش بسیار مهمی دارند.از همین رو امروزه تمامی كشورها در زمینه فناوری اطلاعات و عمومیت بخشیدن به آن در جامعه تلاشی پیگیر دارند. در كشور ما نیز برای تربیت نیروی متخصص و كارآمد در زمینه IT و حركت سریع در این عرصه, رشته IT در دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالی ارائه می‌شود و در مقطع كارشناسی و كارشناسی ارشد دانشجو می‌پذیرد.فناوری اطلاعات یا IT كه مخفف Technology Information می‌باشد, رشته‌ای است كه تمام رشته‌های دانشگاهی را می‌تواند پوشش دهد. منتها از نظر عملیاتی یك رشته میان رشته‌ای, بین كامپیوتر و صنایع برق است كه در این میان امور مربوط به تولید, پردازش, نگاهداشت و عرضه اطلاعات به مباحث كامپیوتری مرتبط می‌شود, بحث‌های مدیریت اطلاعات و فرآیندهای آن از سلسله بحث‌های رشته صنایع و رشته برق است و به خصوص گرایش مخابرات, انتقالات مرتبط با اطلاعات و داده‌ها را برعهده دارد.IT را می‌توان استفاده بهینه از اطلاعات برای كاربردهای مختلف دانست, یعنی متخصص این رشته باید بتواند اطلاعات را جمع‌آوری, دسته‌بندی و پردازش كرده و به موقع از آن استفاده نماید از همین رو كارشناس این رشته باید مبانی كامپیوتر را بلد باشد. به عبارت دیگر هسته اصلی این رشته همان هسته اصلی مهندسی كامپیوتر است، منتها چون یكی از توانمندی‌های اصلی كارشناسی این رشته بهره‌وری به موقع و صحیح از اطلاعات است؛ دانشجوی IT باید دارای اطلاعات جنبی در زمینه‌های مختلف باشد.برای مثال, فردی كه می‌خواهد از این تكنولوژی در تجارت الكترونیكی استفاده كند باید مدیریت بداند یا فردی كه می‌خواهد از IT در آموزش از راه دور بهره ببرد, باید با روش‌های آموزش آشنا باشد.

توانایی‌های لازم :

با توجه به ماهیت میان رشته‌ای مهندسی فناوری اطلاعات. دانشجوی این رشته لازم است كه به دو مبحث علوم مدیریت و كامپیوتر علاقه‌مند باشد. همچنین باید در ریاضی توانمند بوده و قدرت تجزیه و تحلیل خوبی داشته باشد. زیرا به گفته "الكساندروف", - ریاضیدان و فیلسوف معاصر شوروی - علم ریاضی كاربرد فراوانی در سایر دانش‌ها, صنعت و در همه زمینه‌های مربوط به زندگی بشری دارد.برخی از استادان این رشته معتقدند كه آزمون این رشته باید به صورت نیمه‌متمركز برگزار گردد تا علاقه‌مندترین و مستعدترین داوطلبان وارد این رشته گردند. داوطلبانی كه پیش از ورود به دانشگاه, با كامپیوتر آشنایی داشته و در این زمینه توانمند باشند.

موقعیت شغلی در ایران :

اینجا یك شهر الكترونیكی است. شهری كه آموزش, تفریحات, خرید و فروش و بخش قابل توجهی از ارتباطات آن الكترونیكی می‌باشد. در این شهر, فارغ‌التحصیلان IT حضوری فعال دارند. زیرا از سوار شدن به مترو و تاكسی تا خرید از فروشگاهی كه در آن فروشنده‌ای حضور ندارد, به صورت الكترونیكی انجام می‌گیرد.این تصویری از آینده تمامی كشورهای جهان از جمله كشور ایران است. تصویری كه بیانگر وجود فرصت‌های شغلی فراوان برای فارغ‌التحصیل IT است. البته یك مهندسی IT نه تنها در آینده, بلكه در حال حاضر نیز فرصت‌های شغلی فراوانی دارد.برای مثال, در حال حاضر وزارت بازرگانی در پی آن است كه سیستم تجارت ایران را مثل كشورهای پیشرفته, الكترونیكی كند. این پروژه بسیار پیچیده است و نیاز به تعداد قابل توجهی متخصص IT دارد. تا جایی كه اگر تمامی دانشجویان ما وارد بازار كار شوند, باز هم پاسخگوی نیاز این پروژه و پروژه‌های مشابه نخواهند بود. حتی در كارهایی ساده‌تر مثل مكانیزه شدن سیستم یك اداره, نیاز به متخصص این رشته است. كاری كه در بعضی از سازمان‌ها آغاز شده اما هنوز سیستم هیچ سازمانی به طور كامل مكانیزه نشده است. به عبارت دیگر در حال حاضر همه چیز به سمت IT پیش می‌رود و به همین دلیل فارغ‌التحصیل این رشته اگر توانمند باشد, بیكار نخواهد ماند.

درس‌های این رشته در طول تحصیل :

دروس پایه :

ریاضی, معادلات دیفرانسیل , آمار و احتمالات مهندسی , فیزیك , كارگاه عمومی.

دروس اصلی:

ساختمان‌های گسسته , مبانی كامپیوتر و برنامه‌سازی , زبان ماشین و برنامه‌نویسی سیستم, ساختمان داده‌ها, مدارهای منطقی, معماری كامپیوتر, برنامه‌سازی پیشرفته , سیستم‌های عامل, پایگاه داده‌ها, طراحی الگوریتم‌ها, مهندسی نرم‌افزار , شبكه‌های كامپیوتری, مبانی الكترونیك دیجیتال, هوش مصنوعی, اصول و مبانی مدیریت, مبانی اقتصاد مهندسی, آزمایشگاه شبكه, آزمایشگاه پایگاه داده‌ها, شیوه ارائه مطالب علمی و فنی, زبان تخصصی, آزمایشگاه سیستم عامل.

دروس تخصصی :

مبانی فناوری اطلاعات , مهندسی فناوری اطلاعات, تجارت الكترونیكی, مدیریت و كنترل پروژه‌های فناوری اطلاعات , برنامه‌ریزی استراتژیك فناوری اطلاعات, آموزش الكترونیكی, محیط‌های چند رسانه‌ای, پروژه‌ فناوری اطلاعات, كارآموزی IT .

منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش